-
Ապրիլի 23
Կետի հեռավորությունը ուղղից։Հատվածի միջնուղղահայացի հատկությունը
313.
b+c=17
b-c=1
b=17+1:(2)=9
c=9-1=8
314.
DE=6սմ
AD=?Ըստ ուղղանկյուն եռանկյան հատկության 30-ի դիմացի կողմը հավասար է եռանկյան ներքնաձիքի կեսին։
315.EC+DC=31
EC-DC=3
31+3=34
34:2=17=EC
DC=17-3=14
316. -
Ապրիլի 22
Առաջադրանքներ
324.
9*12*8=864
325.Լրացուցիչ
Ապրիլի 18
901 Վիլհելմ Ռենտգեն(1845-1923)
1/1«Ի նշան ուշագրավ ճառագայթների, որոնք հետագայում կոչվեցին իր անունով, հայտնաբերման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մյունխենի համալսարան [20] 1902 Հենդրիկ Լորենց(1853-1928)
1/2«Ի նշան ճառագայթման երևույթի վրա մագնիսականության ազդեցության հետազոտման գործում նրանց ունեցած բացառիկ ծառայության»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լեյդենի համալսարան [21] Պիտեր Զեեման(1865-1943)
1/2Ամստերդամի համալսարան [22] 1903 Անրի Բեքերել(1852-1908)
1/2«Ի նշան ինքնաբուխ ռադիոակտիվության բացահայտման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոց [23] Պյեռ Կյուրի(1859-1906)
1/4«Ի նշան պրոֆեսոր Անրի Բեքերելի հայտնաբերած ռադիացիոն երևույթների հետազոտության գործում իրենց բացառիկ ծառայությունների»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ֆիզիկայի և քիմիայի արդյունաբերական մունիցիպալային դպրոց [24] Մարիա Կյուրի(1867-1934)
1/4[25] 1904 Ջոն Ուիլյամ Ստրետ (Ռելեյ)(1842-1919)
1/1«Ամենակարևոր գազերի խտությունների վերաբերյալ իր հետազոտությունների և այս ուսումնասիրություններով պայմանավորված արգոնի հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մեծ Բրիտանիայի թագավորական ինստիտուտ [26] 1905 Ֆիլիպ Լենարդ(1862-1947)
1/1«Կատոդային ճառագայթների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Քիլի համալսարան [27] 1906 Ջոզեֆ Ջոն Թոմսոն(1856-1940)
1/1«Ի նշան գազերում էլեկտրականության անցման վերաբերյալ իր փորձարարական և տեսական հետազոտությունների բարձր վաստակի»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Քեմբրիջի համալսարան [28] 1907 Ալբերտ Մայքելսոն(1852-1931)
1/1«Ճշգրիտ օպտիկական գործիքների ստեղծման և դրանց օգնությամբ սպեկտրոսկոպիկ և չափագիտական հետազոտությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Չիկագոյի համալսարան [29] 1908 Գաբրիել Լիպման(1845-1921)
1/1«ինտերֆերենցիայի երևույթի հիման վրա լուսանկարի գունավոր վերարտադրության մեթոդի ստեղծման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սորբոնի համալսարան [30] 1909 Գուլիելմո Մարկոնի(1874-1937)
1/2«Անլար հեռագրի ստեղծման գործում իրենց ներդրման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մարկոնի ընկերություն [31] Ֆերդինանդ Բրաուն(1850-1918)
1/2Ստրասբուրգի համալսարան [32] 1910-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[2] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1910 Յոհանես Դիդերիկ Վան-դեր-Վալս(1837-1923)
1/1«Գազերի և հեղուկների վիճակի հավասարումների վերաբերյալ իր աշխատանքի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ամստերդամի համալսարան [33] 1911 Վիլհելմ Վին(1864-1928)
1/1«Ջերմային ճառագայթման օրենքների վերաբերյալ իր հայտնագործույթունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Վյուրցբուրգի համալսարան [34] 1912 Նիլս Դալեն(1869-1937)
1/1«Ավտոմատ փականների հայտնագործման համար, որոնք նախագծվել են փարոսներում և խութանշաններում գազի կուտակիչների հետ օգտագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Շվեդական «Գազ-ակումուլյատոր» ընկերություն [35] 1913 Հեյկե Կամերլինգ Օնես(1853-1926)
1/1«Ցածր ջերմաստիճաններում նյութի հատկությունների վերաբերյալ իր հետազոտությունների համար, որը ի թիվս այլոց հանգեցրեց հեղուկ հելիումի արտադրությանը»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լեյդենի համալսարան [36] 1914 Մաքս Լաուե(1879-1960)
1/1«Բյուրեղներով ռենտգենյան ճառագայթների դիֆրակցիան հայտնագործելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան [37] 1915 Ուիլյամ Հենրի Բրեգ(1862-1942)
1/2«Ռենտգենյան ճառագայթների միջոցով բյուրեղների վերլուծության վերաբերյալ իրենց ծառայությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լոնդոնի համալսարանական քոլեջ [38] Ուիլյամ Լորենս Բրեգ(1890-1971)
1/2Մանչեստրի համալսարան [39] 1916 Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարը հատկացվել է մրցանակի այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [40] 1917 Չարլզ Գլովեր Բարկլա(1877-1944)
1/1«Քիմիական տարրերին բնորոշ ռենտգենյան ճառագայթման հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Էդինբուրգի համալսարան [41] 1918 Մաքս Պլանկ(1858-1947)
1/1«Ի նշան էներգիայի քվանտի հայտնաբերման շնորհիվ ֆիզիկայի զարգացման գործընթացում իր ունեցած նշանակալի ծառայությունների»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բեռլինի համալսարան [42] 1919 Յոհանես Շտարկ(1874-1957)
1/1«Կանալային ճառագայթներում Դոպլերի էֆեկտի և սպեկտրային գծերի ճեղքումը էլեկտրական դաշտերում հայտնաբերելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Գրայֆսվալդի համալսարան [43] 1920-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[3] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1920 Շառլ Էդուար Գիյոմ(1861-1938)
1/1«Ի նշան նիկել-պողպատ համաձուլվածքի անոմալիաների բացահայտման միջոցով ֆիզիկայում ճշգրիտ չափումների վերաբերյալ իր մատուցած ծառայությունների»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կշիռների և չափերի միջազգային բյուրո [44] 1921 Ալբերտ Այնշտայն(1879-1955)
1/1«Տեսական ֆիզիկայում իր ծառայությունների, հատկապես ֆոտոէֆեկտի օրենքի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կայզեր Վիլհելմի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [45] 1922 Նիլս Բոր(1885-1962)
1/1«Ատոմների կառուցվածքի և նրանց ճառագայթման հետազոտություններում իր ծառայությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կոպենհագենի համալսարան [46] 1923 Ռոբերտ Միլիկեն(1868-1953)
1/1«Ֆոտեֆեկտի և էլեկտրականության տարրական լիցքի վերաբերյալ իր աշխատանքների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [47] 1924 Կարլ Սիգբան(1886-1978)
1/1«Ռենտգենյան սպեկտրադիտումների վերաբերյալ իր հետազոտությունների և հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ուփսալայի համալսարան [48] 1925 Ջեյմս Ֆրանկ(1882-1964)
1/2«Ատոմում էլեկտրոնի ազդեցությունը ղեկավարող օրենքների հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Գոթինգենի համալսարան [49] Գուստավ Հերց(1887-1975)
1/2Հալեի համալսարան [50] 1926 Ժան Բատիստ Պերրեն(1870-1942)
1/1«Նյութի դիսկրետ կառուցվածքի վերաբերյալ իր աշխատանքների, և հատկապես նստվածքագոյացման հավասարակշռության հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սորբոնի համալսարան [51] 1927 Արթուր Քոմփթոն(1892-1962)
1/2«Իր պատվին կոչված երևույթի հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Չիկագոյի համալսարան [52] Չառլզ Թոմսոն Ռիս Վիլսոն(1869-1959)
1/2«Գերհագեցած գոլորշու կոնդենսացման միջոցով լիցքավորված մասնիկների հետագծերի դիտման մեթոդ ստեղծելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Քեմբրիջի համալսարան [53] 1928 Օուեն Ուիլանս Ռիչարդսոն(1879-1959)
1/1«Ջերմաէլեկտրական էմիսիայի վերաբերյալ իր աշխատանքների և հատկապես իր պատվին կոչված օրենքի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լոնդոնի համալսարան [54] 1929 Լուի դը Բրոյլ(1892-1987)
1/1«Էլեկտրոնի ալիքային բնույթի հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սորբոնի համալսարան, Անրի Պուանկարեի անվան ինստիտուտ [55] 1930-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[4] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1930 Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռաման(1888-1970)
1/1«Լույսի ցրման վերաբերյալ իր աշխատանքների և իր պատվին կոչված երևույթի հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալկաթայի համալսարան [56] 1931 Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարը հատկացվել է մրցանակի այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [57] 1932 Վերներ Հայզենբերգ(1901-1976)
1/1«Քվանտային մեխանիկայի ստեղծման համար, ինչի կիրառությունը, ի թիվս այլոց հանգեցրեց ջրածնի ալոտրոպ ձևերի հայտնագործմանը»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լայպցիգի համալսարան [58] 1933 Էրվին Շրյոդինգեր(1887-1961)
1/2«Ատոմային տեսության նոր՝ ավելի արդյունավետ ձևի հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բեռլինի համալսարան [59] Պոլ Դիրակ(1902-1984)
1/2Քեմբրիջի համալսարան [60] 1934 Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարի 1/3 մասը հատկացվել է Նոբելյան հիմնադրամի հիմնական բաժնին, իս 2/3 մասը այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [61] 1935 Ջեյմս Չադվիկ(1891-1974)
1/1«Նեյտրոնի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լիվերպուլի համալսարան [62] 1936 Վիկտոր Հեսս(1883-1964)
1/2«Տիեզերական ճառագայթման հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ինսբրուքի համալսարան [63] Կառլ Անդերսոն(1905-1991)
1/2«Պոզիտրոնի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [64] 1937 Քլինտոն Դևիսոն(1881-1958)
1/2«Բյուրեղներով էլեկտրոնների բեկման փորձարարական հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բելլի լաբորատորիա [65] Ջորջ Փաջեթ Թոմսոն(1892-1975)
1/2Լոնդոնի համալսարան [66] 1938 Էնրիկո Ֆերմի(1901-1954)
1/1«Մի շարք տարրերի նեյտրոնային ռմբակոծումից առաջ եկող արհեստական ռադիոակտիվությունը դիտելու և նեյտրոնների դանդաղեցման երևույթը հայտնագործելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սապիենցա համալսարան [67] 1939 Էռնեստ Լոուրենս(1901-1958)
1/1«Ցիկլոտրոնի գյուտի և կառուցման, ինչպես նաև դրանով ստացված արդյունքների, հատկապես՝ արհեստական ռադիոակտիվ տարրերի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի) [68] 1940-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[5] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1940 Այս տարիներին Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարի 1/3 մասը հատկացվել է Նոբելյան հիմնադրամի հիմնական բաժնին, իսկ 2/3 մասը այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [69] 1941 [70] 1942 [71] 1943 Օտտո Շտեռն(1888-1969)
1/1«Մոլեկուլային ճառագայթման մեթոդի մշակաման վերաբերյալ իր ներդրումների և պրոտոնի մագնիսական մոմենտը բացահայտելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կարնեգի Մելոն համալսարան [72] 1944 Իզիդոր Այզեկ Ռաբի(1898-1988)
1/1«Ատոմի միջուկի մագնիսական հատկությունները գրանցող իր ռեզոնանսային մեթոդի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կոլումբիայի համալսարան [73] 1945 Վոլֆգանգ Պաուլի(1900-1958)
1/1«Արգելման սկզբունքը հայտնաբերելու համար, որը նաև կոչվում է՝ Պաուլիի սկզբունք»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փրինսթոնի համալսարան [74] 1946 Պերսի Ուիլյամս Բրիջմեն(1882-1961)
1/1«Խիստ բարձր ճնշում ստեղծող սարք հայտնագործելու, և բարձր ճնշման ֆիզիկայի բնագավառում հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Հարվարդի համալսարան [75] 1947 Էդուարդ Վիկտոր Էփլթոն(1892-1965)
1/1«Մթնոլորտի վերին շերտի ֆիզիկայի հետազոտության և հատկապես Էպլտոնի շերտի հայտնագործության համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Գիտական և արդյունաբերական հետազոտությունների վարչություն (Մեծ Բրիտանիա) [76] 1948 Պատրիկ Բլեկետ(1897-1974)
1/1«Վիլսոնի խցիկի մեթոդի զարգացման, և միջուկային ֆիզիկայի և տիեզերական ճառագայթների վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մանչեստրի համալսարան [77] 1949 Հիդեկի Յուկավա(1907-1981)
1/1«Միջուկային ուժերի վերաբերյալ իր տեսական աշխատանքների հիման վրա մեզոնների գոյության կանխատեսման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կիոտոյի համալսարան, Կոլումբիայի համալսարան [78] 1950-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[6] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1950 Սեսիլ Փաուել(1903-1969)
1/1«Միջուկային գործընթացները ուսումնասիրող լուսանկարչական մեթոդի զարգացման և այս մեթոդով մեզոնների հետ կապված հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բրիստոլի համալսարան [79] 1951 Ջոն Կոկրոֆտ(1897-1967)
1/2«Ատոմային մասնիկների արհեստական արագացմամբ ատոմի միջուկի փոխակերպման վերաբերյալ իրենց աննախադեպ աշխատանքների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ատոմային էներգիայի հետազոտական հաստատություն [80] Էռնեստ Ուոլտոն(1903-1995)
1/2Դուբլինի Երրորդության քոլեջ [81] 1952 Ֆելիքս Բլոխ(1905-1983)
1/2«Միջուկային մագնիսական մոմենտի ճշգրիտ չափման նոր մեթոդի զարգացման և այս աշխատանքներով պայմանավորված հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սթենֆորդի համալսարան [82] Էրնեստ Միլս Պարսել(1912-1997)
1/2Հարվարդի համալսարան [83] 1953 Ֆրից Ցերնիկե(1888-1966)
1/1«Փուլային ցայտունության մեթոդի ցուցադրման, հատկապես փուլացայտուն մանրադիտակի գյուտի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Գրոնինգենի համալսարան [84] 1954 Մաքս Բոռն(1882-1970)
1/2«Քվանտային մեխանիկայում իր հիմնարար հետազորությունների, հատկապես ալիքային ֆունկցիայի վիճակագրական մեկնաբանության համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Էդինբուրգի համալսարան [85] Վալտեր Բոթե(1891-1957)
1/2«Համընկման մեթոդի և դրա շնորհիվ կատարված հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Հայդելբերգի համալսարան, Մաքս Պլանկի անվան բժշկական հետազոտությունների ինստիտուտ [86] 1955 Ուիլլիս Լեմբ(1913-2008)
1/2«Ջրածնի սպեկտրի նուրբ կառուցվածքի վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սթենֆորդի համալսարան [87] Պոլիկարպ Կաշ(1911-1993)
1/2«Էլեկտրոնի մագնիսական մոմենտը ճշգրիտ որոշելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կոլումբիայի համալսարան [88] 1956 Ջոն Բարդին(1908-1991)
1/3«Կիսահաղորդիչների վերաբերյալ իրենց հետազոտությունների և տրանզիստորային էֆեկտը հայտնաբերելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա) [89] Վոլտր Բրատեյն(1902-1987)
1/3Բելլի լաբորատորիա [90] Ուիլյամ Շոկլի(1910-1989)
1/3Բեքման ինստրումետսի կիսահաղորդիչների լաբարատորիա [91] 1957 Ցզունդաո Լի(1926)
1/2«Այսպես կոչված զույգության օրենքների վերաբերյալ իրենց խորը հետազոտությունների համար, որոնք հանգեցրել են տարրական մասնիկների հետ կապված կարևոր հայտնագործությունների»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կոլումբիայի համալսարան [92] Չժեննին Յանգ(1922)
1/2Հեռանկարային հետազոտությունների ինստիտուտ [93] 1958 Պավել Չերենկով(1904-1990)
1/3«Չերենկովի էֆեկտի հայտնաբերման և մեկնաբանման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [94] Իլյա Ֆրանկ(1908-1990)
1/3Մոսկվայի պետական համալսարան, Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [95] Իգոր Տամմ(1895-1971)
1/3[96] 1959 Օուեն Չեմբեռլեն(1920-2006)
1/2«Հակապրոտոնի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան [97] Էմիլիո Սեգրե(1905-1989)
1/2[98] 1960-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[7] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1960 Դոնալդ Արթուր Գլեզեր(1926-2013)
1/1«Բշտիկային խցիկի գյուտի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան [99] 1961 Ռոբերտ Հոֆստեդեր(1915-1990)
1/2«Ատոմային միջուկում էլեկտրոնի ցրման վերաբերյալ բացառիկ ուսումնասիրությունների և դրա շնորհիվ նուկլոնների կառուցվածքի վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սթենֆորդի համալսարան [100] Ռուդոլֆ Մյոսբաուեր(1929-2011)
1/2«Գամմա ճառագայթների ռեզոնանսային կլանման վերաբերյալ իր հետազոտությունների և իր անունը կրող երևույթի հայտնագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մյունխենի տեխնիկական համալսարան, Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [101] 1962 Լև Լանդաու(1908-1968)
1/1«Խտացված նյութի՝ հատկապես հեղուկ հելիումի վերաբերյալ իր բացառիկ տեսությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մոսկվայի պետական համալսարան [102] 1963 Յուջին Վիգներ(1902-1995)
1/2«Ատոմի միջուկի և տարրական մասնիկների տեսության վերաբերյալ իր ներդրումների, հատկապես սիմետրիայի հիմնարար սկզբունքները հայտնաբերելու և կիրառելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փրինսթոնի համալսարան [103] Մարիա Գյոպերտ-Մայեր(1906-1972)
1/4«Միջուկի թաղանթի կառուցվածքի վերաբերյալ իրենց հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի Սան Դիեգոյի համալսարան [104] Յոհանես Հանս Դանիել Ենսեն(1907-1973)
1/4Հայդելբերգի համալսարան [105] 1964 Նիկոլայ Բասով(1922-2001)
1/4«Քվանտային էլեկտրոնիկայի բնագավառում իրենց հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք, հիմնավելով մազեր-լազերի սկզբունքի վրա, հանգեցրեցին տատանակների և ուժեղացուցիչների կառուցմանը»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մոսկվայի Լեբեդևի անվան ինստիտուտ [106] Ալեքսանդր Պրոխորով(1916-2002)
1/4[107] Չարլզ Հարդ Թաունս(1915-2015)
1/2Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [108] 1965 Ռիչարդ Ֆեյնման(1918-1988)
1/3«Քվանտային էլեկտրադինամիկայի վերաբերյալ իրենց հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք ունեցան խորը հետևանքներ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [109] Յուլիուս Շվինգեր(1918-1994)
1/3Հարվարդի համալսարան [110] Սինյիտիրո Տոմոնագա(1906-1979)
1/3Տոկիոյի կրթության համալսարան [111] 1966 Ալֆրեդ Կաստլեր(1902-1984)
1/1«Ատոմներում Հերցյան ռեզոնանսը ուսումնասիրող օպտիկական մեթոդի հայտնաբերման և զարգացման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փարիզի Նորմալ դպրոց [112] 1967 Հանս Բետե(1906-2005)
1/1«Միջուկային ռեակցիաների տեսության վերաբերյալ իր ներդրումների, հատկապես աստղերում առաջացող էներգիային առնչվող հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կորնելի համալսարան [113] 1968 Լուիս Ուոլթեր Ալվարես(1911-1988)
1/1«Տարրական մասնիկների ֆիզիկայում խոշոր ներդրումների, հատկապես մեծ թվով ռեզոնանսային վիճակների հայտնագործման համար, որը հնարավոր է դարձել տվյալների վերլուծության և ջրածնային բշտիկային խցիկի տեխնիկայի բնագավառում իր ներդրումների միջոցով»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան [114] 1969 Մարի Գել-Ման(1929-2019)
1/1«Տարրական մասնիկների և նրանց փոխազդեցությունների դասակարգման վերաբերյալ ներդրումների և հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [115] 1970-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[8] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1970 Հանես Ալֆվեն(1908-1995)
1/2«Մագնիսական հիդրոդինամիկայի վերաբերյալ իր հիմնարար հայտնագործությունների համար, որոնք կիրառվեցին պլազմայի ֆիզիկայի տարբեր բաժիններում»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ [116] Լուի Նեել(1904-2000)
1/2«Ֆեռիմագնիսականություն և հակաֆեռոմագնիսականության վերաբերյալ իր հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք կարևոր կիրառում ստացան պինդ մարմնի ֆիզիկայում»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Գրենոբլի համալսարան [117] 1971 Դենիս Գաբոր(1900-1979)
1/1«Հոլոգրամիայի մեթոդի հայտնագործման և կառուցման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լոնդոնի կայսրական քոլեջ [118] 1972 Ջոն Բարդին(1908-1991)
1/3«Գերհաղորդիչների, սովորաբար կոչվում է ԲԿՇ-տեսություն, տեսության զարգացման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա) [119] Լեոն Կուպեր(1930)
1/3Բրաունի համալսարան [120] Ջոն Ռոբերտ Շրիֆեր(1931-2019)
1/3Փենսիլվանիայի համալսարան [121] 1973 Լեո Էսակի(1925)
1/4«Կիսահաղորդիչներում թունելային երևույթին վերաբերող իր փորձարարական հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Թոմաս Ջ. Վաթսոնի անվան գիտահետազոտական կենտրոն [122] Այվար Ջայևեր(1929)
1/4«Գերհաղորդիչներում թունելային երևույթին վերաբերող իր փորձարարական հայտնագործությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ջեներալ էլեկտրիկ [123] Բրայան Ջոզեֆսոն(1940)
1/2«Թունելային արգելքի միջով անցնող գերհաղորդիչ հոսանքների հատկությունների տեսական կանխատեսումների համար` հատկապես այն ֆենոմեններում, որոնք հայտնի են Ջոզեֆսոնի երևույթ անվամբ»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Քեմբրիջի համալսարան [124] 1974 Մարտին Ռայլ(1918-1984)
1/2«Ռադիո աստղաֆիզիկայում իրենց աննախադեպ հետազոտությունների համար․ Ռայլը իր դիտարկումների և հայտնագործությունների, մասնավորապես ապերտուրային սինթեզի տեխնիկայի համար, Հյուիշը՝ բաբախիչների հայտնաբերման գործում իր վճռորոշ դերի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Քեմբրիջի համալսարան [125] Անտոնի Հյուիշ(1924)
1/2[126] 1975 Օգե Բոր(1922-2009)
1/3«Ատոմի միջուկում հավաքական և մասնիկային շարժի կապը հայտնաբերելու և այս կապի հիման վրա ատոմի միջուկի կառուցվածքի տեսությունը զարգացնելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Նիլս Բոր ինստիտուտ [127] Բեն Ռոյ Մոտելսոն(1926)
1/3Տեսական ֆիզիկայի սկանդինավյան ինստիտուտ [128] Ջեյմս Ռեյնուոտեր(1917-1986)
1/3Կոլումբիայի համալսարան [129] 1976 Բարթոն Ռիխտեր(1931-2018)
1/2«Նոր տեսակի ծանր տարրական մասնիկի հայտնաբերման գործում իրենց աննախադեպ աշխատանքի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] «SLAC» արագացուցիչների ազգային լաբարատորիա [130] Սեմյուել Թինգ(1936)
1/2Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [131] 1977 Ֆիլիպ Անդերսոն(1923-2020)
1/3«Մագնիսական և չկարգավորված համակարգերի էլեկտրական կառուցվածքի վերաբերյալ իրենց կատարած հիմնարար հետազոտությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բելլի լաբորատորիա [132] Նևիլ Մոտտ(1905-1996)
1/3Քեմբրիջի համալսարան [133] Ջոն Վան Ֆլեք(1899-1980)
1/3Հարվարդի համալսարան [134] 1978 Պյոտր Կապիցա(1894-1984)
1/2«Ցածր ջերմաստիճանների ֆիզիկայի վերաբերյալ իր հիմնարար հայտնագործությունների և բացահայտումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մոսկվայի գիտությունների ակադեմիա [135] Առնո Փենզիաս(1933)
1/4«Տիեզերական միկրոալիքային ֆոնի ճառագայթումը հայտնաբերելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բելլի լաբորատորիա [136] Ռոբերտ Վիլսոն(1936)
1/4[137] 1979 Շելդոն Գլեշոու(1932)
1/3«Տարրական մասնիկների միջև թույլ և Էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունների միասնական տեսության վերաբերյալ իրենց ներդրումների, այդ թվում թույլ չեզոք հոսանքի կանխատեսման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Հարվարդի համալսարան, Լայման լաբարատորիա [138] Աբդուս Սալամ(1926-1996)
1/3Տեսական ֆիզիկայի միջազգային կենտրոն, Լոնդոնի կայսրական քոլեջ [139] Սթիվեն Վայնբերգ(1933)
1/3Հարվարդի համալսարան [140] 1980-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[9] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1980 Ջեյմս Կրոնին(1931-2016)
1/2«Չեզոք K-մեզոնների քայքայման ժամանակ հիմնարար համաչափության սկզբունքի խախտումները բացահայտելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Չիկագոյի համալսարան [141] Վալ Ֆիտչ(1923-2015)
1/2Փրինսթոնի համալսարան [142] 1981 Նիկոլաս Բլոմբերգեն(1920-2017)
1/4«Լազերային սպեկտրոսկոպիայի զարգացման գործում իրենց ներդրումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Հարվարդի համալսարան [143] Արթուր Շավլով(1921-1999)
1/4Սթենֆորդի համալսարան [144] Կայ Սիգբան(1918-2007)
1/2«Բարձր հստակության էլեկտրոնային սպեկտրասկոպիայի զարգացման գործում իր ներդումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ուփսալայի համալսարան [145] 1982 Քենետ Վիլսոն(1936-2013)
1/1«Փուլային անցումների հետ կապված ծայրահեղ ֆենոմենների վերաբերյալ իր տեսության համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կորնելի համալսարան [146] 1983 Սուբրամանյան Չանդրասեկար(1910-1995)
1/2«Աստղերի կառուցվածքում և էվոլյուցիայում կարևոր դեր կատարող ֆիզիկական գործընթացների վերաբերյալ իր տեսական ուսումնասիրությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Չիկագոյի համալսարան [147] Ուիլյամ Ֆաուլեր(1911-1995)
1/2«Տիեզերքում քիմիական տարրերի ձևավորման համար կարևոր դեր կատարող միջուկային ռեակցիաների վերաբերյալ իր տեսական և փորձարարական ուսումնասիրությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [148] 1984 Կառլո Ռուբիա(1934)
1/2«Մեծ նախագծում իրենց ունեցած որոշիչ ներդրումների համար, որոնք հանգեցրին թույլ փոխազդեցությունների կրող W և Z դաշտային մասնիկների հայտնաբերմանը»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] ՑԵՌՆ [149] Սիմոն վան դեր Մեեր(1925-2011)
1/2[150] 1985 Քլաուս Ֆոն Քլիտցինգ(1943)
1/1«Հոլի քվանտացված էֆեկտի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մաքս Պլանկի անվան պինդ մարմնի հետազոտությունների ինստիտուտ [151] 1986 Էռնստ Ռուսկա(1906-1988)
1/2«Էլեկտրոնային օպտիկայում իր հիմնարար աշխատանքի և առաջին էլեկտրոնային մանրադիտակը նախագծելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ֆիրց Հաբերի անվան ՄՊԳԸ-ի ինստիտուտ [152] Գերդ Բինինգ(1947)
1/4«Տեսածրող թունելային մանրադիտակի նախագծման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա [153] Հենրիխ Ռորեր(1933-2013)
1/4[154] 1987 Գեորգ Բեդնորց(1950)
1/2«Կերամիկական նյութերում գերհաղորդականության բացահայտման վերաբերյալ իրենց կարևոր նվաճումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա [155] Կարլ Մյուլլեր(1927)
1/2[156] 1988 Լեոն Լեդերման(1922-2018)
1/3«Նեյտրոնային փնջի մեթոդի և մյուոնային նեյտրոնների բացահայտման միջոցով լեպտոների կրկնակ կառուցվածքը ցույց տալու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ֆերմիի անվան արագացուցիչների ազգային լաբարատորիա [157] Մելվին Շվարց(1932-2006)
1/3Digital Pathways [158] Ջեք Սթեյնբերգեր(1921)
1/3ՑԵՌՆ (Ժնև) [159] 1989 Նորման Ֆոսթեր Ռամզեյ(1915-2011)
1/2«Անջատված տատանակի դաշտերի մեթոդի հայտնագործման, ջրածնային մազերներում և այլ ատոմային ժամացույցներում դրա օգտագործման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Հարվարդի համալսարան [160] Հանս Գեորգ Դեմելտ(1922-2017)
1/4«Իոնային թակարդի տեխնիկայի զարգացման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Վաշինգտոնի համալսարան [161] Վոլֆգանգ Պաուլ(1913-1993)
1/4Բոննի համալսարան [162] 1990-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[10] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 1990 Ջերոմ Այզեկ Ֆրիդման(1930)
1/3«Պրոտոնների վրա էլեկտրոնների խորը ոչ առաձգական ցրման վերաբերյալ իրենց աննախադեպ հետազոտությունների համար, որոնք կարևորագույն դեր են ունեցել տարրական մասնիկների ֆիզիկայում քվարկների մոդելի զարգացման գործում»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [163] Հենրի Քենդալ(1926-1999)
1/3[164] Ռիչարդ Թեյլոր(1929-2018)
1/3Սթենֆորդի համալսարան [165] 1991 Պիեռ-Ժիլ դե Ժեն(1932-2007)
1/1«Բացահայտելու համար այն, որ պարզ համակարգերում կարգավորված երևույթները ուսումնասիրելու համար մշակված մեթոդները կարող են ընդհանրացվել ավելի բարդ նյութի տեսակների, մասնավորապես՝ հեղուկ բյուրեղների և պոլիմերների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ֆրանսիայի քոլեջ [166] 1992 Ժորժ Շարպակ(1924-2010)
1/1«Տարրական մասնիկների դետեկտորների, մասնավորապես՝ բազմալար համաչափ խցիկների գյուտի և մշակման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փարիզի արդյունաբերական ֆիզիկայի և քիմիայի բարձրագույն ինստիտուտ [167] 1993 Ռասել Ալան Հալս(1950)
1/2«Նոր տեսակի բաբախիչների հայտնաբերման համար՝ հայտնագործություն, որը ձգողականության ուսումնասիրման համար նոր հնարավորություններ բացեց»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փրինսթոնի համալսարան [168] Ջոզեֆ Հուտոն Թեյլոր(1941)
1/2[169] 1994 Բերթրամ Բրոքհաուզ(1918-2003)
1/2«Նեյտրոնային սպեկտրադիտման զարգացման համար» և «Խտացված նյութը ուսումնասիրող նեյտրոնային ցրման տեխնիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած աննախադեպ ներդրումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մքմաստեր համալսարան [170] Կլիֆորդ Շալլ(1915-2001)
1/2«Նեյտրոնային դիֆրակցիայի տեխնիկայի զարգացման համար» և «Խտացված նյութը ուսումնասիրող նեյտրանային ցրման տեխնիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած աննախադեպ ներդրումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [171] 1995 Մարտին Պեռլ(1927-2014)
1/2«Տաու լեպտոնի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սթենֆորդի համալսարան [172] Ֆրեդերիկ Ռեյնես(1918-1998)
1/2«Նեյտրինոի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիֆորնիայի համալսարան (Իրվայն) [173] 1996 Դեյվիդ Լի(1931)
1/3«Հելիում-3-ի գերհոսունության հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կորնելի համալսարան [174] Ռոբերտ Քոլման Ռիչարդսոն(1937-2013)
1/3[175] Դուգլաս Օշերոֆ(1945)
1/3Սթենֆորդի համալսարան [176] 1997 Սթիվեն Չու(1948)
1/3«Լազերային լույսի միջոցով ատոմները սառեցնելու և որսալու մեթոդը զարգացնելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սթենֆորդի համալսարան [177] Կլոդ Կոեն-Թուննիջի(1933)
1/3Ֆրանսիայի քոլեջ, Փարիզի Նորմալ դպրոց [178] Ուիլիամ Դենիել Ֆիլիպս(1948)
1/3Տեխնոլոգիաների և ստանդարտների ազգային ինստիտուտ [179] 1998 Ռոբերտ Լաֆլին(1950)
1/3«Քվանտային հեղուկի նոր՝ կոտորակային լիցքով գրգռված, ձևի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սթենֆորդի համալսարան [180] Հորստ Ստորմեր(1949)
1/3Կոլումբիայի համալսարան [181] Դենիել Ցուի(1939)
1/3Փրինսթոնի համալսարան [182] 1999 Ջերարդ Հուֆտ(1946)
1/2«Ֆիզիկայում էլեկտրաթույլ փոխազդեցությունների քվանտային կառուցվածքը լուսաբանելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ուտրեխտի համալսարան [183] Մարտինուս Վելտման(1931)
1/2Միչիգանի համալսարան [184] 2000-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[11] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 2000 Ժորես Ալֆերով(1930-2019)
1/4«Բարձր արագության և օտտո էլեկտրոնիկայում օգտագործվող կիսահաղորդչային հետերոկառուցվածքների զարգացման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Աբրամ Իոֆֆեի անվան ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտ [185] Հերբերտ Կրյոմեր(1928)
1/4Կալիֆոռնիայի համալսարան (Սանտա Բարբարա) [186] Ջեք Քիլբի(1923-2005)
1/2«Ինտեգրված շղթաների հայտնաբերմանը իր մասնակցության համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Տեխաս ինստրումենտս [187] 2001 Էրիկ Ալին Քորնել(1961)
1/3«Ալկալիների ատոմների նոսր գազերում Բոզե-Այնշտայնի կոնդենսատ ստանալու և կոնդենսատների հատկությունների հիմնարար հետազոտությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր) [188] Կարլ Վիման(1951)
1/3[189] Վոլֆգանգ Քեթերլե(1957)
1/3Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [190] 2002 Ռայմոնդ Դեյվիս(1914-2006)
1/4«Աստղաֆիզիկայում աննախադեպ ներդրումների համար, մասնավորապես տիեզերական նեյտրինոների հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փենսիլվանիայի համալսարան [191] Մասատոշի Կոշիբա(1926)
1/4Տոկիոյի համալսարան [192] Ռիկարդո Ջակոնի(1931-2018)
1/2«Աստղաֆիզիկայում աննախադեպ ներդրումների համար, որոնք հանգեցրեցին տիեզերական ռենտգենյան ճառագայթների աղբյուրների հայտնաբերմանը»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Associated Universities [193] 2003 Ալեքսեյ Աբրիկոսով(1928-2017)
1/3«Գերհաղորդիչների և գերհոսունություն տեսություններում աննախադեպ ներդրումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Արգոնն ազգային լաբարատորիա [194] Վիտալի Գինզբուրգ(1916-2009)
1/3Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [195] Էնթոնի Ջեյմս Լեգետ(1938)
1/3Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա) [196] 2004 Դեյվիդ Գրոս(1941)
1/3«Ուժեղ փոխազդեցությունների տեսությունում ասիմպտոտիկ ազատության հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կալիվի տեսական ֆիզիկայի ինստիտուտ (Սանտա Բարբարա) [197] Հյու Դեյվիդ Փոլիտցեր(1949)
1/3Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [198] Ֆրենկ Վիլչեկ(1951)
1/3Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [199] 2005 Ռոյ Գլաուբեր(1925-2018)
1/2«Օպտիկական կոհերենտության քվանտային տեսության մեջ իր ներդրումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Հարվարդի համալսարան [200] Ջոն Հոլ(1934)
1/4«Լազերների վրա հիմնված ճշգրիտ սպեկտրոսկոպիայի զարգացման մեջ ներդրման համար, որը ներառում էր օպտիկական ստանդարտների հաճախությունների (օպտիկական սանրեր) բարձր ճշտության հաշվարկներ»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր), Ստանդարտների և տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտ [201] Թեոդոր Հենշ(1941)
1/4Մաքս Պլանկի անվան քվանտային օպտիկայի ինստիտուտ, Մյունխենում Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի համալսարան [202] 2006 Ջոն Քրոմվել Մադեր(1946)
1/2«Տիեզերական ֆոնային ճառագայթման էներգետիկ սպեկտրի անիզոտրոպության և սև մարմնային կառուցվածքի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Գոդարդի տիեզերական թռիչքների կենտրոն [203] Ջորջ Սմութ(1945)
1/2Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի) [204] 2007 Ալբեր Ֆերտ(1938)
1/2«Հսկայական մագնետոդիմադրության էֆեկտի հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փարիզի XI համալսարան, [205] Պետեր Գրունբերգ(1939-2018)
1/2Յուլիխի հետազոտությունների կենտրոն [206] 2008 Յոիչիրո Նամբու(1921-2015)
1/2«Ներատոմային ֆիզիկայում համաչափության ինքնաբուխ խախտման մեխանիզմի բացահայտման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Էնրիկո Ֆերմիի անվան ինստիտուտ [207] Մակոտո Կոբայաշի(1944)
1/4«Համաչափության խախտման ծագումը բացահայտելու համար, որով կանխատեսվում է բնության մեջ առնվազն երեք քվարկների ընտանիքի գոյությունը»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բարձր էներգիայի արագացուցչային հետազոտությունների կենտրոն [208] Տոշիհիդե Մասկավա(1940)
1/4Կյոտոյի Սանգիո համալսարան, Տեսական ֆիզիկայի Յուկավա ինստիտուտ [209] 2009 Չարլզ Կաո(1933-2018)
1/2«Օպտիկական հաղորդակցության համար մանրաթելերում լույսի հաղորդման վերաբերյալ հիմնարար նվաճումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ստանդարտ հեռահաղորդակցության լաբորատորիա, Հոնգ Կոնգի չինական համալսարան [210] Վիլլարդ Բոյլ(1924-2011)
1/4«ԼԿՍ մատրիցաների օպտիկական կիսահաղորդիչ տվիչների նախագծման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բելլի լաբորատորիա [211] Ջորջ Էլվուդ Սմիթ(1930)
1/4[212] 2010-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[12] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 2010 Անդրեյ Գեյմ(1958)
1/2«Երկչափ նյութ գրաֆենի վերաբերյալ իրենց նորարարական հետազոտությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մանչեստրի համալսարան [213] Կոնստանտին Նովոսյոլով(1974)
1/2[214] 2011 Սոլ Փերլմութեր(1959)
1/2«Հեռավոր գերնոր աստղերի դիտարկումների միջոցով տիեզերքի արագացմամբ ընդարձակումը բացահայտելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բերկլիի Լաուրենսի անվան ազգային լաբարատորիա, Կալիֆոռնիայի համալսարան (Բերկլի) [215] Բրայան Շմիդտ(1967)
1/4Ավստրալիայի ազգային համալսարան [216] Ադամ Ռիս(1969)
1/4Ջոնս Հոփքինսի համալսարան, Տիեզերական աստղադիտակի գիտական ինստիտուտ [217] 2012 Սերժ Արոշ(1944)
1/2«Աննախադեպ փորձարարական մեթոդների համար, որոնք առանձին քվանտային համակարգերի չափման և կառավարման հնարավորություն տվեցին»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ֆրանսիայի քոլեջ, [218] Դևիդ Վայնլենդ(1944)
1/2Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր), Տեխնոլոգիաների և ստանդարտների ազգային ինստիտուտ [219] 2013 Ֆրանսուա Էնգլեր(1932)
1/2«Ներատոմային մասնիկների զանգվածի ծագման վերաբերյալ մեր պատկերացումներին նպաստող մեխանիզը տեսականորեն հայտնաբերելու համար, որը վերջերս հաստատվեց ՑԵՌՆ-ի մեծ հադրոնային բախիչում արված «ATLAS» և «CMS» փորձարկումների ժամանակ՝ ենթադրվող հիմնարար մասնիկի բացահայտման միջոցով»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բրյուսելի ազատ համալսարան [220] Պիտեր Հիգս(1929-2024)
1/2Էդինբուրգի համալսարան [221] 2014 Իսամու Ակասակի(1929)
1/3«Արդյունավետ կապույտ լուսադիոդ հայտնաբերելու համար, ինչը վառ և էներգախնայող սպիտակ լույսի աղբյուրի հնարավորություն տվեց»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մեիջոյի համալսարան, Նագոյայի համալսարան [222] Հիրոսի Ամանո(1960)
1/3Նագոյայի համալսարան [223] Սուձի Նակամուրա(1954)
1/3Կալիֆորնիայի համալսարան (Սանտա Բարբարա) [224] 2015 Տակաակի Կաջիտա(1959)
1/2«Նեյտրինոյի տատանումների (օսցիլիացիա) բացահայտման համար, ինչը ցույց է տալիս, որ նեյտրինոները զանգված ունեն»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Տոկիոյի համալսարան [225] Արթուր ՄըքԴոնալդ(1943)
1/2Քուինս համալսարան [226] 2016 Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլես(1934-2019)
1/2«Տոպոլոգիական փուլային անցումների և մատերիայի տոպոլոգիական փուլերի տեսական բացահայտման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Վաշինգտոնի համալսարան [227] Դունքան Հալդեյն(1951)
1/4Փրինսթոնի համալսարան [228] Ջոն Մայքլ Քոսթերլից(1942)
1/4Բրաունի համալսարան [229] 2017 Ռայներ Վայս(1932)
1/2«Գրավիտացիոն ալիքների դիտարկման և LIGO դետեկտորի համար որոշիչ ներդրումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն [230] Կիպ Թորն(1940)
1/4Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն [231] Բարի Բերիշ(1936)
1/4Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն [232] 2018 Արթուր Էշկին(1922)
1/2«Լազերային ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար գյուտերի, մասնավորապես՝ օպտիկական պտուտակի և կենսաբանական համակարգերում դրա կիրառությունների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Բելլի լաբորատորիա [233] Ժերար Մուրու(1944)
1/4«Լազերային ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար գյուտերի, մասնավորապես՝ բարձր ինտենսիվության, ուլտրակարճ օպտիկական իմպուլսների առաջացման մեթոդի համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոց և Միչիգանի համալսարան [234] Դոննա Սթրիքլենդ(1959)
1/4Ուաթերլուի համալսարան [235] 2019 Ջիմ Փիբլս(1935)
1/2«Ֆիզիկական տիեզերագիտությունում տեսական բացահայտումների համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փրինսթոնի համալսարան [236] Միշել Մայոր(1942)
1/4«Արևանման աստղի շուրջը պտտվող էկզոմոլորակ հայտնաբերելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Ժնևի համալսարան [237] Դիդյե Կելո(1966)
1/4Քեմբրիջի համալսարան և Ժնևի համալսարան [238] 2020 Ռոջեր Փենռոուզ(1931)
1/2«Բացահայտման համար, որ սև խոռոչների ձևավորումը հարաբերականության ընդհանուր տեսության դիմացկուն կանխատեսում է»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Օքսֆորդի համալսարան [239] Ռայնհարդ Գենցել(1952)
1/4«Ծիր Կաթինի կենտրոնում գերզանգվածային կոմպակտ օբյեկտ բացահայտելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Մաքս Պլանկի անվան այլմոլորակային ֆիզիկայի ինստիտուտ և Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի) [240] Անդրեա Գեզ(1965)
1/4Կալիֆորնիայի համալսարան (Լոս Անջելես) [241] 2020-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Մրցանակակիր[13] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․ 2021 Սյուկուրո Մանաբե(1931)
1/4«Երկրի կլիմայի ֆիզիկական մոդելավորման, փոփոխականության քանակականացման և գլոբալ տաքացումը հուսալիորեն կանխատեսելու համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Փրինսթոնի համալսարան [242] Կլաուս Հասելման(1931)
1/4Համբուրգի համալսարան [243] Ջորջիո Պարիզի(1948)
1/2«Ատոմայինից մինչև մոլորակային մասշտաբներում ֆիզիկական համակարգերի անկարգությունների և տատանումների փոխազդեցության հայտնաբերման համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Սապիենցա համալսարան [244] 2022 Ալեն Ասպեկտ(1947)
1/3«Խճճված ֆոտոնների հետ փորձերի, Բելի անհավասարությունների խախտման սկզբունքի հաստատման և քվանտային տեղեկատվական գիտության մեջ նորարարության համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] [245] Ջոն Կլաուզեր(1942)
1/3[246] Անտոն Ցայլինգեր(1945)
1/3Վիեննայի համալսարան և Քվանտային օպտիկայի և քվանտային ինֆորմացիայի ինստիտուտ [247] 2023 Անն Լը Հյուիլյե(1958)
1/3«Փորձարարական մեթոդների համար, որոնք առաջացնում են լույսի ատտվայրկյանական իմպուլսներ նյութում էլեկտրոնների դինամիկայի ուսումնասիրության համար»Բնօրինակ տեքստ (անգլ.)[ցույց տալ] Լունդի համալսարան [248] Ֆերենց Կրաուշ(1962)
1/3Մաքս Պլանկի անվան քվանտային օպտիկայի ինստիտուտ և Մյունխենի համալսարան [249] Պիեռ Ագոստինի(1941) Մարզը Մարզկենտրոնը Արագածոտն Աշտարակ Արարատ Արտաշատ Արմավիր Արմավիր Գեղարքունիք Գավառ Լոռի Վանաձոր Կոտայք Հրազդան Շիրակ Գյումրի Սյունիք Կապան Վայոց ձոր Եղեգնաձոր Տավուշ Իջևան -
15․04-19․04
Գործնական աշխատանք․
Կատարել և ավարտել<<Լծակի հավասարակշռության պայմանի ուսումնասիրումը>>լաբորատոր աշխատանքը,հղումը ուղարկել ինձ։
Կարդալ ծանոթանալ․
Թեման․Ճնշման ուժ և ճնշում
Դասարանում քննարկվող հարցեր․
1.Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:
Ճնշումը բնութագրում է երկու հպվող մարմնինների փոխազդեցությունը և հավասար է հպման մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը մարմինների հպման մակերևույթի մակերեսին։
2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:
p=F/S3.Որո՞նք են ճնշման միավորները
Տանը կատարել ․Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I >>-ից էջ51-ից 54 խնդիրները։
Է․Ղազարյանի դասագրքից էջ 104 -ի 6-րդ առաջադրանքը՝տեսանյութ պատրաստել,դնել բլոգներում,հղումը ուղարկել ինձ։Սովորել․Է․Ղազարյանի դասագրքից էջ102 -ից 105-ը։
-
Նոր գիտությունը- Առաջին գիտական հեղափոխությունը Միջնադարից հետո
- Նշեք ճշգրիտ գիտելիների պահանջարկի մեծացման պատճառները 15-16-րդ դարերում:Աշխարհագրական մեծ հայտնագործությունները, ռազմական գործի, արտադրության և առևտրի զարգացումը։
- Բացատրեք առաջին գիտական հեղափոխություն հասկացության իմաստը; Որ ժամանակաշրջանն է ընգրկում այն։
- Ինչ տեսակետ էր պաշտպանում Կոպեռնիկոսը։Նա ժխտում էր այն տեսակետը, որ Տիեզերքի կենտրոնում Երկիր մոլորակն է։Նա ապացուցու էր որ տիեզերքի կենտրոնում Արեգակն է և բոլոր մոլորակները կլոր շրջանագծով պտտվում են Արեգակի շուրջը
- Ով էր Վեզալիուսը: Ինչով է հայտնի:Անդրես Վեզալիուսը բժիշկ էր։Նա հերձման միջոցով տվեց մարդկային մարմնի ճշտգրիտ կառուցվացքը և նկարագրությունը։
- Ինչու Բրուոյին ողջակիզեցին:Նա ասում էր որ տիեզերքն անսահման է և կան բազմաթիվ մոլորակներ բազմաթիվ մարդկանցով։Եկեղեցին չկարողացավ ստիպել նրան հետ մնալ այդ մտքից այդ պատճառով էլ նրան ողջակիզեցին։
- Փորձեք ներկայացնել Գալիլեյի դերը առաջին գիատական հեղափոխության մեջ:
- Որն էր Բեկոնի՝ շրջապատող միջավայրի և բնության ուսումնասիրության գլխավոր սկզբունքը:Նրա կարծիքով գիտությունը մարդուն հնարավորություն կտա վերափոխելու կյանքը։
- էջ 146-149
-
Ապրիլի 11
Արտադրյալի սկզբունքը
Առաջադրանքներ դասարանում
297․4*5*5=100
298․
299․64-15=49
64*49=
300.2*2=4
2*2*2=8
2*2*2*2=16Տանը
-
Ապրիլի 8-14
Հարգելի՛ սովորողներ, այս շաբաթ ներկայացնելու եք հետևյալ թեմաները ( քննարկել ենք դասարանում)․
- Հոդվածոտանիների տիպ-հին դասագիրք, էջ՝ 144-145
- Միջատների տիպ-հին դասագիրք, էջ՝ 146-148
- Միջատների բազմացումը, թերի և լրիվ կերպարանափոխություն
Լրացուցիչ աշխատանք, պատասխանել հարցերին․
- Ի՞նչ բնորոշ հատկանիշներ ունեն հոդվածոտանիների տիպի ներկայացուցիչները։
- Ի՞նչ կառուցվածք ունի միջատների շնչառական համակարգը։
- Ի՞նչ կառուցվածք ունի միջատների աչքերը։
- Ինչպե՞ս է ընթանում միջնատների թերի կերպարնափոխությունը։
- Ինչպե՞ս է ընթանում Միջատների լրիվ կերպարանափոխությունը։
-
Ապրիլի 8-12
Տնայի .
- Ո՞րն է «ավելորդ» տարրը’ C, Si,Ti Ge
Ge-ն ավելորդ է
2. .Լրացրե՛ք հետևյալ աղյուսակը.
V խումբ
Գլխավոր ենթախումբ
- 2. 3. 4.
Երկրորդական ենթախումբ
1. 2. 3. 4. 5
3. Հաշվե՛ք, նյութի՝ MgO հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը և նյութի բաղադրության մեջ առկա տարրերի զանգվածային բաժինները:
Mr(MgO)=Ar(Mg)+Ar(O)=24+16=40
w Mg=24*1/40*100=60
w O=16/40*100=404. Նոր թեմա 87էջ
- Ո՞րն է «ավելորդ» տարրը’ C, Si,Ti Ge
-
Հովհաննես Թումանյան, «Եղջերուն». 20.02
Հովհաննես Թումանյան, «Եղջերուն». 20.02.2024
Հարցեր և առաջադրանքներ
1.Պատմվածքի հեղինակը ու՞մ հետ էր որսի գնացել:
Հեղինակը որսի էր գնացել Օսեփի հետ։
2. Ո՞ր կենդանու որսն էր տարածված Եղնուտի կիրճում:
Եղնուտի կիրճում տարածված էր եղջերուի որսը։
3. Տարիներ առաջ Օվակիմ բիձու գլխով ի՞նչ էր անցել:
― Մի տարի սարումն էի։ Եկան, խաբար բերին, թե բա թոռդ հիվանդացել ա, քեզ ուզում ա, արի։ Սարիցը վեր կացա, հիմի տուն եմ գալի։ Ճամփին ծռվեցի, ասի կարելի ա որսից, բանից պատահի։ Ման եկա, ման, մի տեղ տեսնեմ բրնուտումը մի բան խշխշացնում ա, թփերը ժաժ ա տալի։ Ախպեր, էս թե մոշահավ ա, մոշահավի բան չի, թե անասուն ա, ինչի՞ չի երևում։ Մի քար գցեցի թփուտը. մին էլ տեսնեմ՝ մի պախրի ճուտի ականջներ ցցվեցին, էլ ետ ցածացան, ու սկսեց թփերը ժաժ տալ, ճամփա բաց անել, որ փախչի։ Թվանքն երեսս կալա հենց թփերի էն ժաժ էկող տեղը։ Թվանքը որ տրաքեց, սա վեր թռավ, դուրս էնկավ ու ետ գետնովը դիպավ։ Տղերք, հիմի մի ձեն ա ածում, մի տնքում ա, ոնց որ մեռնող երեխա։ Ուստա որսկաններից լսել էի, ասի՝ էս ա, սրա մերը ինձ տեսել ա, էստեղից փախել, որտեղ որ է հիմի ետ կգա։ Մտա մի ծառի տակ, ճամփա պահեցի։ Շատ մնացի թե քիչ, մին էլ տեսնեմ՝ հրես եկավ, բայց ո՜նց եկավ, ես տեսա, դուք ոչ տեսնեք. մի խոսքով, մոր նման, թվանքի ձենը իր երեխի վրա լսած մոր նման։ Եկավ տեսավ իր ճուտը հրես անշունչ, արնակոլոլ մի ծառի տակ փռված։ Տղերք, դունչը մեկնել ա, ոնց ա տխուր մզզացնում, ոնց ա վերքը լիզում․․․ Թվանքը վեր կալա, էդտեղից քաշվեցի, եկա տուն։ Եկա տուն. եկա տեսա երեխեն դժար ա, հոգու հետ կռիվսն ա տալի, տնքում ա։ Տղերք, էն օրը չի, էն օրվա աստոծն ա. էնպես էն պախրի ճուտի նման ա տնքում, որ աչքս խուփ եմ անում, հենց իմանում եմ՝ դեռ էն թփի կողքին եմ կանգնած։
4. Ի՞նչ համեմատություն անկացրեց Օվակիմ բիձան եղնիկի մոր և երեխայի մոր միջև:
Վերջապես երեխեն մեռավ. հիմի մերն ընկել ա վրեն և բառաչում ա․․․ Ասում եմ, փառքդ շատ ըլի, աստոծ, ի՞նչ ա մեր ու էն սարի պախրի զանազանությունը՝ ոչինչ․․․ ամենի սիրտն էլ սիրտ ա, ամենի ցավն էլ՝ ցավ․․․
5. Քո կարծիքով, կենդանական աշխարհը ինչո՞վ է նման / նաև տարբեր/ մարդկային աշխարհին:
Բնությունն առանց մեզ կարող է գոյություն ունենալ, իսկ մենք առանց բնության՝ ոչ։ Բնությունից ու կենդանական աշխարհից էլ ծնված է մարդը, և ունի շատ նմանություններ։ Բայց ամեն դեպքում մարդը կատարելագործված արարած է, և կենդանիներից տարբերվում է ինտելեկտով, և միայն մարդուն բնորոշ հատկանիշներով։
6. Բնության մեջ ի՞նչ գեղեցկություններ ես տեսնում, ո՞րն է քեզ համար ամենակարևորը:
Կյանքիս բաղկացուցիչ մասն են կազմում կենդանիները։ Նրանց շատ-շատ եմ սիրում, և բնության մեջ ամենակարևորն են ինձ համար։ Շատ եմ սիրում նաև տարբեր երկրների յուրահատուկ երևույթները դիտելը։ Բնության մեջ ամեն ինչ գեղեցիկ է, մինչ դրան ձեռք չեն տվել։
7. Ի՞նչ պատմություն էր անցել որսկան Փիրումի գլխով:
Որսկան Փիրումն ինքը գլուխ որսկան էր, ու նրա գնդակը իր օրումը գետին չէր ընկած։ Մի անգամ մի պախրա ա վիրավորում։ Պախրեն փախչում ա, սա ընկնում ա ետևիցը։ Քշում ա տանում հասցնում Զորավոր կաղնըքու տակը։ Էստեղ, Զորավոր կաղնըքու տակին, պախրեն չոքում ա. պախրեն չոքում ա, որսկան Փիրումը թվանքն երեսն ա կալնում։ Հենց էս տժժան րոպեին Զորավոր կաղնըքուց մի դուռն ա բացվում, մի սիրուն հարսն ա դուրս գալի․ էս սիրուն հարսը դուրս ա գալի՝ որսկանի դեմը ծղրտում.
— Ի՞նչ ես հալածում իմ անմեղին, անիրավ մարդ, ի՞նչ ա արել քեզ։ Ագա՜հ, ոչ կշտանաս դու, որ չես կշտանում լիքն աշխարհքում։ Թվանքդ արնով լցվի, գնդակդ խմոր դառնա, չորանա էդ թվանքը բռնող կուռը․․․
Միայն որսկան Փիրումը խելոք մարդ էր, գլխի ա ընկնում, որ էս որսի տերն ա, ձեռաց թվանքը գցում ա մի ծառի ճյուղքի, անիծելուն պես ծառի ճյուղքը տեղնուտեղը չորանում ա։
8.Ինչո՞ւ է որսկանությունն անիծված՝ ըստ մեր պատմվածքի հերոսների:
— Անիծած ա, բաս, մին որսկանությունը, մին էլ ձկնորսությունը, երկուսն էլ անիծած են։ Հնուց դրած նզովք ա, որ որսկանի ու ձկնորսի փորը կշտանա ոչ։ Որսկանի վրա Քյարամն էլ նզովք դրեց։
9.Կնկատեի՞ր եղջերուի գեղեցկությունը, թե՞ նրան կդիտեիր որպես որս:
Քանի որ ես որսկան չեմ, իհարկե կնկատեյի եղջերուի գեղեցկությունը։ Ես շատ եմ սիրում կենդանիներին և միշտ նկատում եմ նրանց գեղեցկությունը։
10. Նկարագրիր պատմվածքի եղջերուին քո բառերով, բայց հեղինակի նկարագրությամբ ներշնչված:
Նա դուրս եկավ մի խաղաղ հպարտությամբ, վեհ ու չքնաղ, ինչպես բնության էն ամեն գեղեցկությունների տերն ու թագավորը։ Նա ուներ երկար վիզ, թուխ դունչ, ու դա աշխարհի ամենագեղեցիկ հայացքն էր։
11. Հեղինակն ինչո՞ւ ամաչեց խոսել իր զգացածի մասին, երբ տեսավ վիրավոր եղջերուին:
Կարծում եմ երբ հեղինակը տեսավ գեղեցիկ ու չնաշխարհիկ եղնիկին, խղճաց նրան, և ամաչեց, որ եկել է նրան որսալու։
12. Նկարագրի՛ր հեղինակին և որսկան Օսեփին:
Որսկան Օսեփը փորձառու որսկան էր, հաղթանդամ, և արդեն նրա համար սովորական էր որսի գնալը։ Հեղինակը տարիքով մեծ չէր, ուներ սիրտ ու խիղճ, գեղեցիկը նկատելու ու գնահատելու կարողություն։ Հեղինակի զգացումները ինձ շատ են բնորոշ, սակայն ես չեմ մեղադրում որսկան Օսեփին իր արարքի համար։
13. Ինչու՞ պատմվածքի հեղինակի համար կյանքը տգեղ թվաց, ի՞նչ հասկացար ստեղծագործության վերջին տողերից:
Նա տեսել էր եղնիկի գեղեցկությունը, զգացել աննկարագրելին։ Եվ երբ նա տեսավ որ այդ գեղեցկությունը կորչում է իր հարազատի ձեռքով, կյանքն ու բնությունը տգեղ թվացին, քանի որ բացակայում էր մի մեծ ու նշանակալի գեղեցկություն։
Բոլորիս կյանքում էր այդպես է։ Երբ սատկում է մեր կենդանին, կամ տեսնում են տեսանյութեր որսորդության մասին, սկսում են մտածել մահվան ու տգեղ կյանքի մասին։
14.Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ Թումանյանի «Եղջերուն» պատմվածքը:
Պատմվածքն ինձ սովորեցրեց գնահատել ու սիրել կյանքը, տեսնել գեղեցիկն ու ամեն ինչ անել այն պահպանելու համար։
-
Հովհաննես Թումանյան, Թմկաբերդի առումը, 22․02-26․02
ДАТА: АВТОР: EDITAKARAPETYANВ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ 7ОСТАВИТЬ КОММЕНТАРИЙ
Կարդալ պոեմը և պատրաստվել քննարկման։
ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ
Հե՛յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տըղերք,
Լա՛վ ուշ դըրեք իմ խաղին։
Մենք ամենքըս հյուր ենք կյանքում
Մեր ծնընդյան փուչ օրից,
Հերթով գալիս, անց ենք կենում
Էս անցավոր աշխարհից։
Անց են կենում սեր ու խընդում,
Գեղեցկություն, գանձ ու գահ,
Մահը մերն է, մենք մահինը,
Մարդու գործն է միշտ անմահ։
Գործն է անմահ, լա՛վ իմացեք,
Որ խոսվում է դարեդար,
Երնե՜կ նըրան, որ իր գործով
Կապրի անվերջ, անդադար։
Չարն էլ է միշտ ապրում անմեռ,
Անե՜ծք նըրա չար գործքին,
Որդիդ լինի, թե հերն ու մեր,
Թե մուրազով սիրած կին։
Ես լավության խոսքն եմ ասում,
Որ ժըպտում է մեր սըրտին.
Ո՞վ չի սիրում, թեկուզ դուշման,
Լավ արարքը, լավ մարդին։
Է՜յ, լա՛վ կենաք, ակա՛նջ արեք,
Մի բան պատմեմ հիմի ձեզ,
Խոսքըս, տեսեք, ո՞ւր է գընում,
Քաջ որսկանի գյուլլի պես։
IՆադիր Շահը զորք հավաքեց,
Զորք հավաքեց անհամար,
Եկավ Թըմկա բերդը պատեց,
Ինչպես գիշերն էն խավար։
— Հե՜յ, քաջ Թաթուլ, կանչեց Շահը,
Անմա՞հ էիր քեզ կարծում.
Ե՛կ, բերել եմ ես քու մահը,
Ի՜նչ ես թառել ամրոցում։
— Մի՛ պարծենա, գոռոզ Նադիր,
Պատասխանեց էն հըսկան.
Գըլխովը շա՜տ ամպեր կանցնեն,
Սարը միշտ կա անսասան։
Ասավ, կանչեց իր քաջերին,
Թուրը կապեց հավլունի,
Թըռավ, հեծավ նըժույգ իր ձին,
Դաշտը իջավ արյունի։
Ու քառսուն օր, քառսուն գիշեր,
Կըռիվ տըվին անդադար,
Ընկան քաջեր, անթիվ քաջեր,
Բերդի գըլխին հավասար։
Իրան, Թուրան ողջ եկել են,
Թաթուլն անհաղթ, աննըկուն,Զորք ու բաբան խորտակվել են,
Նըրա բերդը միշտ կանգուն։
Ու միշտ ուրախ, հաղթանակով
Իր ամրոցն է դառնում նա.
Սպասում է էնտեղ կինը,
Ջահել կինը սևաչյա։
IIԷն տեսակ կին,
Ես իմ հոգին,
Թե աշուղն էլ ունենար,
Առանց զենքի,
Առանց զորքի
Շահերի դեմ կըգնար։
Սիրո հընոց,
Կրակ ու բոց՝
Էնպես աչքեր թե ժըպտան,
Մարդու համար
Օրվա պես վառ
Գիշերները լույս կըտան։
Վարդի թերթեր՝
Էնպես շուրթեր
Թե հաղթություն քեզ մաղթեն,
Էլ քեզ ո՛չ Շահ,
Ո՛չ ահ ու մահ,
Ո՛չ զենք ու զորք կըհաղթեն։
IIIՈւ կըռվի դաշտում Շահի առաջին
Արին մի անգամ գովքը սիրունի,
Նըրան՝ իր տեսքով, հասակով, ասին,Չի հասնի չըքնաղ հուրին Իրանի։
Ծով են աչքերը Ջավախքի դըստեր,
Ու կորչում է մարդ նըրա հայացքում,
Ճակատը ճերմակ էն ձյունից էլ դեռ,
Որ բարձր Աբուլի գագաթն է ծածկում։
Նա է շունչ, հոգին իշխան Թաթուլի,
Նըրա սիրովն է հարբած էն հըսկան,
Նըրա ժպիտն է քաջին ուժ տալի,
Որ դաշտն է իջնում առյուծի նըման։
Թե տիրես, մեծ Շահ, դու նըրա սըրտին,
Թաթուլն էլ անզոր կընկնի ոտիդ տակ,
Հանգիստ կըտիրես և Թըմուկ բերդին,
Որ չես կարենում էսքան ժամանակ։
IVԷսպես է ասել հընուց էդ մասին
Ֆարսի բյուլբյուլը, անմահ Ֆիրդուսին․
Ի՜նչը կըհաղթի կյանքում հերոսին,
Թե չըլինին
Կինն ու գինին։
Արևի նման ճակատը պայծառ,
Նայում է խըրոխտ, կանգնած ինչպես սար․
Ո՜վ կանի նըրան գետնին հավասար,
Թե չըլինին
Կինն ու գինին։
Պարում է ասես կըռիվ գընալիս,
Գետընքից վերև թըռչում ման գալիս,
Ո՜վ ցած կըբերի նըրան թըռչելիս,
Թե չըլինին
Կինն ու գինին։
Թեկուզ և արար աշխարհ գա վըրան,
Կերթա դեմ ու դեմ, տուր չի տալ իրան,Ռուստեմ Զալն էլ չի հաղթիլ նըրան,
Թե չըլինին
Կինն ու գինին։
VՈւ ղըրկեց Շահը իր թովիչ երգչին,
Գընա տե՛ս, ասավ, Թըմկա տիրուհուն,
Երգի՛ իմ սերը նըրա առաջին,
Պատմի՛ իմ փառքը ու գանձը անհուն։
Խոստացի նըրան իմ ոսկի գահը,
Խոստացի նըրան ամե՜ն, ամեն բան,
Ինչ կարող է խոստանալ Շահը,
Երկրակալ Շահը իր սիրած կընկան։
―――――――――――Ուր ահեղ կըռվով չի մտնիլ արքան,
Ղոնաղ է աշուղն իրեն սազի հետ.
Եվ ահա մի օր ծեր, թափառական
Մի աղքատ աշուղ մըտավ Թըմկաբերդ։
VIԳոռում են, դողում Թըմկա ձորերը,
Կանգնած է Թաթուլ Շահի հանդիման.
Զարկում են, զարկվում դուշման զորքերը,
Արյունը հոսում էն Քըռի նըման։
Զարկում են, զարկվում դուշման զորքերը,
Արյունը հոսում էն Քըռի նըման.
Երգում է աշուղն իր Շահի սերը,
Անհուն գանձերը ու փառքն անսահման…
Լըսում է մատաղ Թըմկա տիրուհին․
Եվ վըրդովում են իր միտքը թաքուն
Դավաճան գործի ամոթը խորին
Եվ արքայական փառքն ու մեծություն…Լըսո՞ւմ ես դու, սիրուն տիկին,
Ա՛յ նազանի աննըման.
Նայի Շահի՜ն, իրեն զորքի՜ն,
Աշխարհքի տերն անսահման…
Մեզ պես տըկար մարդ է նա էլ՝
Սիրուններին միշտ գերի.
Քու ճակատին թագ է վայել․
Լինիս շքե՜ղ թագուհի…
Լըսում է չքնաղ Թըմկա տիրուհին
Գիշեր ու ցերեկ, նորից ու նորից…
Ու դարձավ նա լո՜ւռ, դալո՜ւկ, մըտախո՜հ,
Ու քունը փախավ սիրուն աչքերից…
VIIԴարձավ իր կըռվից իշխան Թաթուլը,
Դարձավ հաղթական իրեն զորքի հետ,
Սըրբեց, պատյանը դըրավ կեռ թուրը,
Ցնծության ձայնից դողաց Թըմկաբերդ։
Խընջույք է սարքել Թըմկա տիրուհին,
Ցերեկ է արել խավար գիշերը.
Հեղեղի նըման հոսում է գինին,
Ու քեֆ է անում Ջավախքի տերը։
Պըտույտ է գալի չըքնաղ տիրուհին,
Անցնում է, հըսկում սեղաններն ամեն,
Հորդորում, խընդրում, որ ուրախ լինին,
Որ լիքն ու առատ բաժակներ քամեն։
— Հապա լըցրե՜ք, իմ քաջ հյուրեր,
Բաժակներըդ լիուլի,
Խըմենք— Աստված կըտրուկ անի
Թուրը իմ քաջ Թաթուլի։— Է՜յ, տեր աստված կըտրուկ անի
Թուրը մեր քաջ իշխանի,
Նըրա շուքը միշտ հանապազ
Մեր գըլխիցը անպակաս։
Ու թընդում է Թըմուկ բերդը
Էն աղմուկից խընդության,
Որոտում են տաղն ու երգը
Գոռ ձայներով հաղթական։
— Էն մըթին ամպից արծի՞վն է իջնում,
Սարի արծիվը շեշտակի թափով։
— Էն Թըմկա բերդից Թաթուլն է իջնում,
Թըշնամու հոգին լըցնում սարսափով։
— Էն Թըմկա ձորում սև ա՞մպն է գոռում,
Էն շա՞նթն է ճայթում էնպես ահարկու։
— Էն Թըմկա ձորում Թաթուլն է կըռվում,
Էն թուրն է շաչում էնպես ահարկու։
Ի՜նչ սարի արծիվ կըհասնի քաջին,
Ի՜նչ Շահ կըկանգնի նըրա առաջին։
Ու չի դադարում երգի հետ վարար
Կախեթի գինին խելագար հոսել․
Խըմում են տիկնոջ թանկ կյանքի համար,
Որ էն ժայռերին ծաղիկ է բուսել։
Խըմում են կըռվող քաջերի փառքին,
Որ կըռվի դաշտում կյանք չեն խընայում,
Եվ ընկածների սուրբ հիշատակին,
Որ երկընքից են այժմ իրենց նայում…
Պըտույտ է գալի ծաղիկ տիրուհին,
Անցնում է, հըսկում սեղաններն ամեն,
Հորդորում, խընդրում, որ ուրախ լինին,
Որ լիքն ու առատ բաժակներ քամեն։— Օ՜ֆ, տիրուհի, աստված վկա,
Էլ չենք կարող մենք խըմել.
Էլ ուժ չըկա, էլ տեղ չըկա,
Շատ ենք խըմել ու հոգնել…
Ու հանգչում է Թըմուկ բերդը
Պապանձվում է ու մարում,
Հարբած, հոգնած տերն ու զորքը
Մըրափում են խավարում։
VIIIԼուռ ու խավարչտին կամարների տակ,
Հոգնած ու քընած բազմության վըրով
Թըռչում են, թըռչո՜ւմ, սև, չարագուշակ
Երազներն ահեղ, անվերջ խըմբերով։
Երազ է տեսնում Թաթուլ իշխանը,
Որ վիշապ օձը եկել է ահա,
Եկել, փաթաթվել, իր բերդը պատել,
Գըլուխը դըրել ետ պոչի վրա։
Ու բարձրացնում է հըրեշն ահռելի,
Իրեն գըլուխը բարձրացնում է վեր,
Բարձրացնում մինչև բարձունքը բերդի,
Մինչև Թաթուլի պալատն ու տըներ։
Պառկած է իբրև Թաթուլ իշխանը
Նազելի կընոջ գըլուխն իր կըրծքին,
Ու իբր ասում է՝ վե՛ր կաց, իմ հրեշտակ,
Թո՛ղ, որ սպանեմ ես էդ հըրեշին։
Էսպես է ասում Թաթուլ իշխանը,
Ու զարհուրանքով տեսնում է հանկարծ,
Իրեն սիրելի կընոջ գըլխի տեղ
Օձի գըլուխն է կըրծքին ծանրացած…IXԷ՜յ, հըսկեցե՛ք, ի՞նչ եք քընում,
Քաջ զինվորներ Թաթուլի.
Ո՞վ է, տեսեք, տանջվում մըթնում,
Քուն չի աչքին մոտ գալի։
Չըլինի՞ թե հաղթահարված,
Ճարը հատած թըշնամին
Դավ է դընում մութն ու մեռած
Կես գիշերվա էս ժամին։
Վե՜ր կացեք, վե՜ր, ամբողջ գիշեր
Մարդ է գընում ու գալի.
Հե՜յ, զարթնեցե՜ք, առյուծ քաջեր,
Պահապաններ Թաթուլի։
Վե՜ր կացեք, վե՜ր, հարբեցրել է
Իր հաղթական հյուրերին,
Բաց է անում դուռն ու դարպաս
Ձեր դավաճան տիրուհին։
Դա՜վ… դա՜վ… ելե՜ք… կոչնա՜կ… պահնա՜կ…
Զենք առեք շո՜ւտ… ձի հեծե՜ք, ձի՜…
Ճըռընչում են, դըղըրդում են
Դարպասները երկաթի…
XԲաց արավ ցերեկն իր աչքը պայծառ
Աշխարհքի վըրա, Ջավախքի վըրա,
Ավերակ բերդին, սև ամպի նըման,
Ծուխն ու թըշնամին չոքել են ահա։
Հաղթության փառքով ու գինով հարբած
Քընած են բերդի և՛ զորքերն, և՛ տեր,
Ու հավիտյան էլ մընացին քնած,
Դավին անտեղյակ, ցավին անտարբեր։Նըստած է Շահը․ նըրա առաջին
Ահա իրիկվան քեֆի սեղանը.
Նայում է Շահը անտեր գահույքին,
Մտքովն անցնում է աշխարհքի բանը։
Աշխարհում հաստատ չըկա ոչ մի բան,
Ու մի՛ հավատալ երբեք ոչ մեկին,
Ոչ բախտի, փառքի, ոչ մեծ հաղթության,
Ոչ սիրած կնկա տըված բաժակին…
Ու լի դառնությամբ հարցընում է նա
Դալուկ, մարմարիոն Թըմկա տիրուհուն.
— Պատասխան տո՛ւր ինձ, մատնիչ սևաչյա,
Մի՞թե Թաթուլը քաջ չէր ու սիրուն…
— Քաջ էր ու սիրուն քեզնից առավել.
Մի բարձր ու ազնիվ տղամարդ էր նա.
Կնոջ մատնությամբ ամրոց չէր առել,
Չէր եղել կյանքում երբեք խաբեբա…
Էսպես տիկինը տըվավ պատասխան.
Անհուն ցասումից մըռընչաց Շահը.
— Հե՜յ, դահի՜ճ, գոռաց գազանի նըման.
Դահիճը իսկույն մտավ սրահը։
XIԴահիճն եկավ ոտից գըլուխ
Կարմիր հագած ու արյուն,
Ու դուրս տարան իր պալատից
Թըմկա չըքնաղ տիրուհուն։
Տարան անտակ էն ժեռ քարից,
Որ կանգնած է մինչ էսօր,
Էն ահավոր քարի ծերից
Գըլորեցին դեպի ձոր։Գել ու աղվես եկան հանդից
Ագահ սիրտը լափեցին,
Ցին ու ագռավ իջան ամպից,
Սև աչքերը հանեցին։
Անցավ անտես ու աննըման
Էն սիրունը աշխարհից,
Ինչպես ծաղիկն անցած գարնան,
Որ չի ծաղկիլ էլ նորից։
Անցավ զալում էն մեծ արքան
Իրեն փառքով ու զորքով,
Անցավ Թաթուլն էն հաղթական
Ու իր քաջերն էն կարգով։
Ու նըրանից մենակ անմեռ
Էս զրույցը հասավ մեզ,
Որ մեզանից հետո էլ դեռ
Պետք է խոսվի միշտ էսպես։
XIIՀե՜յ, պարոննե՛ր, ականջ արեք
Թափառական աշուղին,
Սիրո՛ւն տիկնայք, ջահե՛լ տըղերք,
Լա՛վ ուշ դըրեք իմ խաղին։
Ամենքս էսպես հյուր ենք կյանքում
Մեր ծնընդյան փուչ օրից,
Հերթով գալիս անց ենք կենում
Էս անցավոր աշխարհից։
Անց ենք կենում… միայն անմահ
Գործն է խոսվում լավ ու վատ.
Ա՜խ, երանի՝ ո՛վ մարդ կըգա
Ու մարդ կերթա անարատ։ -
Թվական անուն, տեսակները. 05.02.2024թ.
1. Ընդգծե՛ք 5 թվական յուրաքանչյուր շարքում.
ա) քառապատիկ, զրո, վաթսունմեկերորդ, եռակի, տասներկու-տասներկու, յոթական, ութնյակ, չորսբոլորը, երկու հինգերորդ, միավոր
բ) թվային, տրիլիոն, հազարերորդ, երկակի, հինգ-հինգ, մեկմեկու, երեսունհինգական, երեք յոթերորդ, չորրորդական, տասնավոր
գ) վաթսուն, քանակություն, տասնմեկերորդ, մենավոր, ամբողջություն, հիսունական, հարյուր-հարյուր, թվանշան, չորս քառորդ, մեծաքանակ
2. Ընդգծե՛ք 3 քանակական թվական յուրաքանչյուր շարքում.
ա) երրորդություն, թվական, հարյուր մեկ, քառասուն, եռապատիկ, միլիոն
բ) քանակական, հինգ հարյուր, յոթնապատիկ, իննսունութ, տասը, կոտորակային
գ) բազմաթիվ, տասնինը, քառյակ, յոթանասուն, երկու, եռանիստ
3. Ընդգծե՛ք 3 դասական թվական յուրաքանչյուր շարքում.
ա) քսանմեկերորդ, մեկ չորրորդ, երեսուներկուերորդ, հազարավոր, հարյուրերորդ, երկուստեք
բ) հնգյակ, մեկ հարյուրերորդ, տասնչորսերորդ, երրորդական, չորրորդ, քսանութերորդ
գ) առաջին, երեք քառորդ, տասնիններորդ, երկրորդականություն, կրկնակի, հիսունմեկերորդ
4. Ընդգծե՛ք 3 բաշխական թվական յուրաքանչյուր շարքում.
ա) մեկ–մեկ, բազմակի, երկուական, ինը տասներորդ, հինգական, իններորդ
բ) մեկումեջ, հինգ–հինգ, քսանական, չորս հինգերորդ, յոթական, երիցս
գ) երկրորդական, տասնհինգ-տասնհինգ, յոթ ութերորդ, մեկական, բաշխական, տասական
5. Ընդգծե՛ք 3 կոտորակային թվական յուրաքանչյուր շարքում.
ա) մասնական, երկու երրորդ, տասներորդական, մեկ երկրորդ, զրո ամբողջ հինգ տասնորդական, սակավաթիվ
բ) մեկ երրորդ, հարյուրապատիկ, երկու ամբողջ վեց տասնորդական, ամբողջական, երկու յոթերորդ, հնգանիստ
գ) երկրորդային, մեկ քառորդ, քառածալ, հինգ վեցերորդ, կոտորակ, երեք ամբողջ տասնյոթ հարյուրերորդական
6. Ընդգծե՛ք 3 պարզ թվական.
ա) բազում, միլիոն, երեքական, քսան, քանակ, ութ
բ) միլիարդ, վեցերորդ, ամբողջ, ինը, երեք, քսանյոթ
գ) թիվ, տրիլիոն, միակ, յոթ, տասնվեց, չորս
դ) հարյուր, եռյակ, վեց, քսաներորդ, երկու, տասնհինգ
ե) միայն, հինգ, ութական, տասը, յոթերորդ, հազար
7. Ընդգծե՛ք 3 ածանցավոր թվական (առանց երկրորդ արմատի).
ա) յոթանասուն, զրո, քսան-քսան, երեսուն, չորրորդ, հարյուր մեկ
բ) քառասուն, ինը–ինը, ութսունվեց, երկրորդ, երկու երրորդ, հինգական
գ) ինը հազար, երրորդ, վաթսուն, կես, առաջին, հարյուր հիսուն
դ) հիսուն, քառասուներեք, երկուական, մեկ երրորդ, տասնհինգ, իննսուն
8. Ընդգծե՛ք 3 բարդ թվական (առանց ածանցի).
ա) երեսուներկուերորդ, տասնմեկ, վեց-վեց, մեկ, ութական, երեք հարյուր վեց
բ) հինգ–հինգ, վաթսունինը, տասնմեկերորդ, քսանութ, մեկ միլիոն, տասանոց
գ) ութսունյոթ, տասնինը, հարյուր քսան, իններորդ, երեք միլիարդ, հարյուրանոց
դ) հազարերորդ, հարյուր երկու, հազար տասը, հինգանոց, յոթ, հազար հարյուր, քառակի
9. Ընդգծե՛ք 3 բարդ ածանցավոր թվական.
ա) քառասուներորդ, հիսունհինգ, հարյուր ութսուն, տասական, երեք քառորդ, եռամսյա
բ) տասնմեկական, հնգամյակ, քսանմեկերորդ, քառասուներկու, քսանչորս, տասներեք
գ) քսաներկու, երեսունմեկ, երեսունական, քսանյոթ-քսանյոթ, տասնվեցական, երեսուն միլիոն